Biodiversiteit en CSRD: Van complexiteit naar concrete actie

BLOG

Biodiversiteit, een thema dat steeds urgenter wordt, maar vaak complex blijft, tevens diep verweven met andere milieuthema’s zoals klimaat, water en vervuiling, maar ook met sociale thema’s, zoals "getroffen gemeenschappen." Het verlies van biodiversiteit is geen abstract, toekomstig probleem: het is een reëel en toenemend dreigement, één die economieën en samenlevingen zoals we die kennen, kan ondermijnen.

Tijdens ons recente webinar met NLadviseurs op 8 april hebben we geprobeerd wat licht te werpen op dit onderwerp. De achteruitgang van de natuur versnelt sneller dan we kunnen bevatten — de populatie wilde dieren is sinds 1970 met 69% afgenomen, en de door de mens veroorzaakte uitstervingspercentages sinds de industriële revolutie roepen alarmbellen op. Sterker nog, op sommige manieren functioneert de natuur als een waardeketen, waarbij het verwijderen van essentiële componenten leidt tot een systeeminstorting. En hier is de confronterende waarheid: hoewel de natuur uiteindelijk zal herstellen, is het maar de vraag of de mensheid dat zal overleven.

Het webinar benadrukte onze afhankelijkheid van de “ecosysteemdiensten” van de natuur — van vruchtbare grond, schoon water en bestuiving tot klimaatregulatie en natuurlijke plaagbestrijding. Naarmate deze systemen afnemen, worden de economische gevolgen onvermijdelijk: schaarser wordende grondstoffen, slechtere lucht- en waterkwaliteit, bedreigde voedselzekerheid en uiteindelijk oplopende publieke kosten voor ecologische herstelmaatregelen. Kortom, de biodiversiteitscrisis raakt niet alleen de natuur, maar ook de financiële gezondheid van bedrijven.

Maar wat betekent dit voor bedrijven? Toen het gesprek zich richtte op oplossingen, verschoof de focus naar actie: het verminderen van negatieve impact op land-, zoetwater- en zeegebruik; het beperken van vervuiling en grondstofwinning; het tegengaan van de introductie van invasieve soorten; en het actief bevorderen van biodiversiteit op bedrijfsterreinen. Sommige organisaties beginnen zelfs met het in kaart brengen van de soorten die op hun terreinen leven, het identificeren van natuur-gerelateerde zakelijke kansen en het ontwikkelen van transitieplannen die gericht zijn op het omzetten van negatieve voetafdrukken in net-positieve bijdragen.

Vanuit deze bredere kijk, zoomden we in op de praktische kant: biodiversiteitsrapportage onder de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), specifiek de E4-standaard voor biodiversiteit en ecosystemen. Aan de hand van concrete data van Nederlandse en Europese bedrijven onderzochten we hoe organisaties omgaan met dit nieuwe rapportagekader.

Enkele belangrijke inzichten:

• Een aanzienlijk aantal bedrijven erkent biodiversiteit als een materieel thema, maar de stap naar concrete actie blijft uitdagend — Opvallend is dat juist sommige voedsel gerelateerde bedrijven biodiversiteit (nog) niet als materieel hebben bestempeld.
• Rapporteren onder E4 omvat 125 datapunten, met een verdeling tussen verplichte en vrijwillige rapportages. De uitdaging ligt niet in het afvinken van vakjes, maar in het leveren van betekenisvolle rapportages.
• Onze analyse onthulde een onbalans: bedrijven rapporteren veel vaker over risico’s dan over kansen. Dit suggereert dat er nog onbenut potentieel ligt voor bedrijfsmatige waarde gedreven door biodiversiteit.

Volgens Copenhagen Changery is in de CSRD-rapportages die sinds begin 2025 zijn gepubliceerd, slechts 40% van de rapportagevereisten met betrekking tot biodiversiteit gerapporteerd. Dit kan worden toegeschreven aan de beschikbaarheid van data, kennis en ervaring met het rapporteren over dit onderwerp. Veel bedrijven hebben moeite om de impact van hun activiteiten en toeleveringsketens op biodiversiteit te begrijpen en te meten.  Bron van grafiek: linkedin.com/company/copenhagen-changery. 

Onze analyse van gerapporteerde IRK's in de tot nu toe uitgebrachte CSRD-verslagen over 2024. Deze analyse is gebaseerd op een niet-uitputtende selectie van 31 Nederlandse en andere Europese bedrijven die biodiversiteit (E4) als materieel thema hebben geclassificeerd.

We deelden ook praktische tips voor bedrijven die al nadenken over hun rapportages voor 2025, zoals:

• Vermijd het samenvoegen van meerdere Impacts, Risks en Opportunities (IRO’s) in één algemene beschrijving.
• Sla de IRO-verhaallijn niet over door simpelweg te verwijzen naar de naam van het sub-thema.
  Besteed veel aandacht aan de volledige waardeketen — zowel upstream als downstream — bij het identificeren van natuur-gerelateerde afhankelijkheden en risico’s. Vraag jezelf voortdurend af: waar eindigen onze producten uiteindelijk?

Wat betreft de specifieke rapportagevereisten, merkten we terugkerende thema’s op:

• Onder E4-2 (Beleid) is traceerbaarheid vaak de eerste stap. Steeds meer bedrijven richten zich op het traceren van materialen zoals palmolie, soja, koffie, leer, hout, papier, katoen, metalen en mijnbouwproducten. Regeneratieve landbouw kwam ook naar voren als een groeiende aanpak om het verlies van biodiversiteit door intensieve landbouw te verminderen.
• Voor E4-3 (Acties) hebben veel organisaties nog moeite om biodiversiteit meetbaar te maken. Toch worden er al innovatieve oplossingen verkend, zoals AI-gestuurde biodiversiteitsmonitoring en samenwerkingen met natuurbehoudsexperts — vaak via pilotprojecten die net-positieve oplossingen testen.
• E4-6 (Financiële implicaties) blijft een work in progress. Deze rapportage is onderhevig aan een gefaseerde invoering, wat betekent dat bedrijven in de komende jaren wat ademruimte hebben — maar de klok van de natuur tikt door.

We sloten de sessie af met een duidelijke boodschap: biodiversiteitsrapportage hoeft niet overweldigend te zijn, maar het vereist wel gestructureerde actie. Onze voorgestelde “Routekaart voor Biodiversiteit” helpt organisaties om dit complexe thema op te delen in beheersbare stappen, van impactanalyse tot het stellen van ambities en het plannen van transities.

Benieuwd hoe biodiversiteit jouw organisatie kan versterken op weg naar duurzame waard creatie? Laten we het gesprek voortzetten — neem contact met ons op. We starten graag met een vrijblijvend kennismakinggesprek waarin we samen kijken naar je wensen en uitdagingen, en verkennen hoe je natuur een integraal onderdeel kunt maken van je duurzaamheidsstrategie.